[[suggestion]]
Haítí
 

Helstu tölur og staðreyndir

Höfuðborg

Port-au-Prince

Þjódernishópar

Svartir 95%, aðrir 5%

Tungumál

Franska (opinbert), Kreól (opinbert)

Trúarbrögð

Kaþólikkar 80%, Mótmælendur 16%, annarrar trúar/trúleysingjar 4%. Um það bil helmingur íbúanna leggur einnig stund á vúdú-trúarbrögð.

Sjtórnarform

Lýðveldi

Verg landsframleiðsla á hvern íbúa

3 153 PPP$

Aðrir áfangastaðir

Landafræði

Haítí er á vesturhluta eyjarinnar Hispaniola og nokkrum minni eyjum umhverfis. Á austurhluta eyjunnar er Dóminíkanska lýðveldið. Á Haíti eru mörg fjöll. Við strandlengjuna skiptast á sléttur og litlir dalir. Þar er hitabeltisloftslag sem temprast af hafgolu. Hitastigið er breytilegt vegna hæðarmunar í landinu. Í flestum hlutum landsins eru tvö regntímabil á ári. Eyjan er sérstaklega berskjölduð fyrir fellibyljum frá ágúst til nóvember. Frjóir skógar þöktu áður alla eyjuna, en í dag eru einungis fjögur prósent upprunalegu skóganna eftir. Skógareyðingin hefur haft miklar umhverfislegar afleiðingar fyrir Haítí. Jarðvegseyðing er gífurleg og landið er mjög berskjaldað fyrir flóðum. Sett hafa verið í gang alþjóðleg verkefni í trjáplöntun og tilraunum til að vernda þá skóga sem eftir eru. Þau hafa ekki gengið sem skyldi og í dag hefur einungis 0,3 prósent af skógum á Haítí verið endurheimt.

Saga

Kristófer Kólumbus kom að landi á eynni Hispaniola árið 1492 og lýsti hana spænska. Indíánar bjuggu á eynni en á 16. öld var þeim útrýmt í stríði, þeir hnepptir í þrældóm eða féllu fyrir innfluttum sjúkdómum. Franskir sjóræningjar settust að á vesturhluta eyjunnar á 16. öld og árið 1697 lét Spánn svæðið sem í dag er Haítí opinberlega af höndum til Frakklands. Haítí varð ein af ríkustu nýlendum Frakklands, með stórum plantekrum þar sem ræktað var sykur, kaffi og bómull. Plantekrurnar voru reknar á þrælahaldi og á þessu tímabili voru fluttar allt að þrjár milljónir þræla frá Afríku til Haítí. Árið 1791 braust út sjálfstæðis- og þrælauppreisn í landinu. Frökkum tókst ekki að brjóta niður uppreisnina og misstu þeir stjórn yfir nýlendunni. Árið 1804 varð Haítí sjálfstæð, og varð fyrsta lýðveldi í heiminum þar sem íbúarnir voru eingöngu þeldökkir. Bandaríkin hafa oft gripið inn í stjórn Haítí og hertóku landið á árunum 1915 til 1934. Landinu var stjórnað af lækninum François Duvalier („Papa Doc“) (1957–1971) og eftir dauða hans tók sonur hans Jean-Claude („Baby Doc“) við. Stjórninar voru grimmar einræðisstjórnir. Baby Doc var steypt af stóli í valdaráni hersins árið 1986. Eftir það hefur ástand í landinu verið óstöðugt og valdarán tíð.

Vistfræðileg fótspor

3

0,4

Hvis alle mennesker på Jorden skulle ha samme forbruk som en gjennomsnittlig innbygger i Haítí ville vi trenge 0,4 jordkloder.

Samfélag og stjórnmál

Haítí er lýðveldi. Forsetinn og ríkisstjórnin fara með völdin. Forsetinn er kosinn til fimm ára í einu. Fyrsta stjórnarskrá landsins var samþykkt í þjóðaratkvæðagreiðslu árið 1987 að fyrirmynd bandaríska og franska stjórnkerfisins. Innan við tíu prósent íbúa landsins tók þátt í þjóðaratkvæðagreiðslunni. Völd forsetans voru takmörkuð og kosin voru héraðsráð. Haítíska tungumálið var gert að ríkismáli og voodoo að ríkistrú. Fyrstu lýðræðislegu kosningarnar fóru ekki fram fyrr en árið 1996. Stjórnmálaástand í landinu hefur verið óstöðugt og er það sérstaklega hinn almenni borgari sem þjáist. Átta af hverjum tíu búa í fátækt, fáir hafa aðgang að hreinu vatni og ungbarnadauði er sá hæsti í latnesku Ameríku. Frjáls félagasamtök sjá íbúunum að mestu leyti fyrir félagslegri þjónustu svo sem heilbrigðisþjónustu og menntun. Vegna fátæktar, offjölgunar og stjórnmálaofbeldis hefur um 1,5 milljón Haítíbúa flust til annarra landa.

Lífskjör

10

160 av 188

Haítí er nummer 160 av 188 land på Human Development Index over menneskelig utvikling.

Hagkerfi og viðskipti

Á Haítí er lægsta landsframleiðsla á íbúa í nokkru vestrænu ríki og landið er eitt fátækasta land heims. Mismunur á milli fátækra og ríkra er mikill. Án aðstoðar erlendis frá myndi efnahagur landsins falla saman. Landbúnaður er óskilvirkur sjálfsþurftarbúskapur og iðnaðurinn er frumstæður og að mestu leyti erlendar verksmiðjur. Þær leggja lítið af mörkum til ríkisins vegna „örlátra“ skattareglna. Launastig er einnig mjög lágt. Mikil spilling er í landinu og gerir óstöðugt ástand innlendum jafnt sem erlendum fyrirtækjum erfitt fyrir að hefja rekstur í landinu. Mikið af ríku fólki hefur þess vegna ákveðið að fara frá Haítí. Margar fjölskyldur lifa í dag á því að fá peninga senda frá ættingjum í útlöndum. Það er einnig mikið um smygl til Bandaríkjanna, sérstaklega á eiturlyfjum. Samvinnuverkefni við Alþjóðabankann var hleypt af stokkunum árið 2004 í tilraun til að koma á stöðugleika og samræmingu í efnahagnum. Opinberri stofnun til að berjast gegn spillingu hefur einnig verið komið á fót.

Kort

Tölfræði

Á þessari síðu er gildi fyrir landið Haítí fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir

Mannfjöldi

Íbúar

11 724 763

Fólksfjöldi Haítí

Fæðingartíðni

Meðalfjöldi barna sem hver kona eignast

1 2 6

2,7

Fæðingartíðni Haítí

Barnadauði

Meðalfjöldi barna sem deyja áður en þau ná fimm ára aldri, miðað við hver 1000 fædd börn

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59

59

af hverjum 1000 börnum sem fæðast Haítí

Fátækt

Verg landsframleiðsla (VLF) á mann

Hér hefur landsframleiðslu verið skipt jafnt milli íbúa landanna og leiðrétt fyrir kaupmætti

1

3 153

VLF á hvern íbúa, sett fram í PPP-dollurum Haítí

Hungur

Hlutfall íbúa sem eru vannærðir

1 2 3 4 7
6 7 8 9 10

4,7

Hlutfall vannærðra íbúa Haítí

Loftslag

CO2-losun

Fjöldi tonna koltvísýrings sem hver íbúi losar 

2

0,30

fjöldi tonna af koltvísýringi sem hver íbúi losar Haítí

Heilsa

Bóluefni

Hlutfall barna sem eru bólusett fyrir mislingum

Engar tölur fáanlegar
af hverjum 10 börnum eru bólusett fyrir mislingum Haítí

Drykkjarvatn

Hlutfall íbúa sem hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni

Engar tölur fáanlegar
af hverjum 10 íbúum hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni Haítí

Menntun

Læsi og skrifleg færni

Hlutfall íbúa, 15 ára og eldri, sem eru læs og skrifandi

1 2 3 4 5
6 2 8 9 10

6,17

af hverjum 10 íbúum yfir 15 ára eru læs og skrifandi Haítí

Skólaganga

Hversu mörg ár er gert ráð fyrir að hvert barn gangi í skóla?

1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
11

11,38

fjöldi ára sem gert er ráð fyrir að hvert barn gangi í skóla Haítí

Jafnrétti

Kynjamismunun

Kynjamismunun á sviðum heilsu, aðkomu að mikilvægum ákvarðanatökum og atvinnuþátttöku. 

6

0,635

GII-vísitala Haítí

Jobb