Ítalía
Ítalía er mikilvægur gerandi í alþjóðastjórnmálum og tók þátt í stofnun NATO og ESB.
Landafræði
Ítalía teygir sig frá Mið-Evrópu langt suður í Miðjarðarhafið en eyjarnar Sardína og Sikiley eru syðstu hlutar landsins. Fjöll eru áberandi á Ítalíu: Alparnir eru í norðurhluta landsins en Appenínafjöll í suðri. Á milli fjallanna er hin frjósama Póslétta. Á Norður-Ítalíu er temprað loftslag, með kalda raka vetur og tiltölulega heit sumur. Á Suður-Ítalíu er heitara og þurrara allt árið, sérstaklega yfir vetrarmánuðina, en þá getur hitamismunur á milli norðurs og suðurs verið allt að 20 gráður. Loftmengun er mikið vandamál og mikil mengun er í mörgum stöðuvötnum og ám. Mengunin jókst töluvert eftir seinni heimsstyrjöldina, þegar Ítalía breyttist á stuttum tíma úr fátækasta landi Evrópu í leiðandi iðnríki.
Saga
Að fornu voru stór keisaradæmi á Ítalíu. Etrúrar voru valdamiklir á árunum 900–500 f.Kr. og Rómverjar frá árunum 350 f.Kr.–500 e.Kr. Eftir fall Rómaveldis var óstjórn í landinu og var það hernumið nokkrum sinnum. Á 14. öld blómstruðu borgir eins Flórens og Feneyjar og urðu þær mikilvægar miðstöðvar viðskipta og vísinda. Tilraunir til að sameina landið að nýju eftir Napóleonsstríðin í lok 18. aldar enduðu með byltingu árið 1848. Árið 1861 varð Ítalía sjálfstætt ríki. Mikil ólga og valdaátök hafa verið í ítölskum stjórnmálum á tuttugustu öld. Landið var virkur þátttakandi í báðum heimsstyrjöldunum sem bitnaði hart á íbúunum. Á eftirstríðsárunum varð Ítalía virkur þátttakandi í alþjóðastjórnmálum og hefur gegnt mikilvægu hlutverki innan Evrópusambandsins. Nokkrar hryðjuverkaárásir voru gerðar í landinu á áttunda áratugnum vegna stjórnmálaátaka á milli kommúnista og hægrisinna.
Vistfræðileg fótspor
2,5
Samfélag og stjórnmál
Lýðræði var komið á á Ítalíu eftir seinni heimsstyrjöldina. Forsetinn hefur talsverð völd og útnefnir forsætisráðherra og ríkisstjórn. Stjórnmál á Ítalíu hafa í áraraðir stjórnast af spennuþrungnu sambandi á milli ríku svæðanna í norðri og fátæku svæðanna í suðri. Mismunurinn á milli héraðanna hefur leitt til pólitísks óstöðugleika og hefur verið skipt um ríkisstjórn næstum árlega frá lokum seinni heimsstyrjaldarinnar. Þrátt fyrir þetta hafa kristilegir demókratar haldið völdum öll þessi ár, með því að mynda ríkisstjórn með öðrum flokkum, bæði á hægri og vinstri vængnum. Undanfarin ár hafa flokkar af hægri vængnum eflst og oft verið í ríkisstjórn. Uppgangur hægrisinnaðra hefur tengst hræðslu við ítök erlendis frá og óánægju með þróun efnahagsmála. Ítalía er að berjast við vaxandi fjölda ólöglegra innflytjenda frá Norður-Afríku og Albaníu, og eru efnahagsbrot stórt vandamál. Landið hefur mátt þola sinn skerf af stórum hneykslismálum undanfarin ár.
Lífskjör
29 av 188
Hagkerfi og viðskipti
Ítalía er eitt af stærstu efnahagskerfum heims í dag og þar er þróaður og fjölbreyttur iðnaður. Landið er leiðandi í iðnhönnun, vélbúnaði og bílaframleiðslu og er jafnframt miðstöð tískunnar í hinum alþjóðlega tískuheimi. Landbúnaður hefur í æ meiri mæli mátt víkja fyrir vaxandi iðnaði sem þrefaldaðist á sjötta, sjöunda og áttunda áratug síðustu aldar. Þrátt fyrir öra þróun efnahags hefur verið mikil verðbólga og hátt atvinnuleysi undanfarin ár vegna pólitísks óstöðugleika, lélegrar stjórnunar skattkerfisins og vegna þess að landið er háð innflutningi á hrávöru og orku. Ítalía flytur fyrst og fremst út til annarra Evrópulanda, en á einnig mikil viðskipti við lönd eins og Bandaríkin og Ástralíu.
Kort
Tölfræði
Á þessari síðu er gildi fyrir landið Ítalía fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir
Mannfjöldi
Íbúar
58 870 762
Fæðingartíðni
Meðalfjöldi barna sem hver kona eignast
1,3
Barnadauði
Meðalfjöldi barna sem deyja áður en þau ná fimm ára aldri, miðað við hver 1000 fædd börn
3
Fátækt
Verg landsframleiðsla (VLF) á mann
Hér hefur landsframleiðslu verið skipt jafnt milli íbúa landanna og leiðrétt fyrir kaupmætti
46 385
Hungur
Hlutfall íbúa sem eru vannærðir
Loftslag
CO2-losun
Fjöldi tonna koltvísýrings sem hver íbúi losar
5,31
Heilsa
Bóluefni
Hlutfall barna sem eru bólusett fyrir mislingum
Drykkjarvatn
Hlutfall íbúa sem hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni
9,6
Menntun
Læsi og skrifleg færni
Hlutfall íbúa, 15 ára og eldri, sem eru læs og skrifandi
9,93
Skólaganga
Hversu mörg ár er gert ráð fyrir að hvert barn gangi í skóla?
13,25
Jafnrétti
Kynjamismunun
Kynjamismunun á sviðum heilsu, aðkomu að mikilvægum ákvarðanatökum og atvinnuþátttöku.
