[[suggestion]]
Panama
 

Helstu tölur og staðreyndir

Höfuðborg

Panama City

Þjódernishópar

Mestizo 70%, ameríku-indíánar 20%, hvítir 10%,

Tungumál

Spænska, enska

Trúarbrögð

Kaþólikkar 85%, mótmælendur 15%

Sjtórnarform

Þingbundið lýðræði

Verg landsframleiðsla á hvern íbúa

39 280 PPP$

Aðrir áfangastaðir

Landafræði

Panama tengir saman Norður- og Suður-Ameríku og er einungis 55 kílómetrar á breidd þar sem það er mjóast. Við ströndina eru frumskógar og í miðju landi eru fjöll sem ná upp í 3500 metra hæð yfir sjávarmáli. Á láglendinu á milli fjallanna er Panama-skurðurinn, þar sem hægt er að sigla á milli Atlantshafsins og Kyrrahafsins. Í landinu er hitabeltisloftslag með miklum raka, löngum regntímabilum og háu hitastigi. Staðsetningin á milli tveggja úthafa býður upp á mikla fjölbreytni tegunda í regnskóginum, sem nú er ógnað vegna eyðingar. Önnur umhverfisvandamál eru jarðvegseyðing, mengað drykkjarvatn og mikil loftmengun í borgunum.

Saga

Vegna legu sinnar mættust helstu siðmenningarsamfélög Mið-Ameríku þar, eins og til að mynda Mayar og Aztekar úr norðri og Cihbchaenar úr suðri. Landið var einnig aðsetur spænska keisaraveldisins í latnesku-Ameríku í meira en 300 ár. Þegar Spánverjar komu til Panama árið 1502 lögðu þeir landið undir sig á stuttum tíma. Stærstur hluti þeirra ættbálka sem þar voru dó út, aðallega vegna þrælahalds og nýrra sjúkdóma. Árið 1821 varð Panama hluti af Stóru-Kólumbíu, þar til landið fékk sjálfstæði árið 1903. Landið hefur alla tuttugustu öldina einkennst af pólitískum óstöðugleika og var á árunum 1968 til 1989 stjórnað af ýmsum einræðisherrum, þar til Bandaríkin réðust inn í landið og komu á lýðræði. Bandaríkjamenn hafa haft mikil áhrif í landinu frá sjálfstæði þess og áttu Panamaskurðinn, sem var byggður með hjálp Bandaríkjanna árið 1914, fram til aldamóta.

Vistfræðileg fótspor

1 6

1,7

Hvis alle mennesker på Jorden skulle ha samme forbruk som en gjennomsnittlig innbygger i Panama ville vi trenge 1,7 jordkloder.

Samfélag og stjórnmál

Í Panama er lýðræði, þar sem forsetinn er bæði forsætisráðherra og höfuð ríkisins. Forsetinn hefur víðtæk völd, er kjörinn til fimm ára í senn og getur ekki hlotið endurkjör. Stjórnmál landsins einkennast af persónupólitík og skammvinnum bandalögum milli ólíkra flokka, spilling er umfangsmikil og lítil virðing er borin fyrir stjórnmálamönnum. Herinn hefur löngum gegnt mikilvægu hlutverki og hefur enn þann dag í dag mikil áhrif á stjórnmál landsins. Landið stendur frammi fyrir stórfelldum pólitískum verkefnum í sambandi við ræktun eiturlyfja, smygli á þeim og ólöglegan flutning fólks á milli Suður- og Norður-Ameríku. Önnur aðkallandi verkefni tengjast slæmri meðferð á íbúum af indíánaættum, miklu atvinnuleysi og vaxandi mismun á milli fátækra og ríkra.

Lífskjör

16

59 av 188

Panama er nummer 59 av 188 land på Human Development Index over menneskelig utvikling.

Hagkerfi og viðskipti

Í Panama er mjög lítill iðnaður en nálægt 80 prósent af vergri landsframleiðslu kemur frá ólíkum greinum þjónustu. Sérstæð lega landsins og ósnert náttúra gerir það að eftirsóttum ferðamannastað og er ferðaþjónustan í örum vexti. Frjálslynt efnahagskerfi og gott skattakerfi hafa veitt landinu mikilvæg banka- og tryggingaviðskipti. Efnahagsstarfsemi lýtur ströngu aðhaldi í kringum Panamaskurðinn, sérstaklega í borgunum Colón og í Panamaborg. Þjóðnýting skurðarins árið 2000 og vera bandaríska hersins á staðnum, hafa leitt til aukinnar uppbyggingar með fram honum. Atvinnuleysi er, og kemur til með að vera, hátt, þrátt fyrir umfangsmiklar félagslegar umbætur undanfarna áratugi.

Kort

Tölfræði

Á þessari síðu er gildi fyrir landið Panama fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir

Mannfjöldi

Íbúar

4 468 087

Fólksfjöldi Panama

Fæðingartíðni

Meðalfjöldi barna sem hver kona eignast

1 2 2

2,3

Fæðingartíðni Panama

Barnadauði

Meðalfjöldi barna sem deyja áður en þau ná fimm ára aldri, miðað við hver 1000 fædd börn

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14

14

af hverjum 1000 börnum sem fæðast Panama

Fátækt

Verg landsframleiðsla (VLF) á mann

Hér hefur landsframleiðslu verið skipt jafnt milli íbúa landanna og leiðrétt fyrir kaupmætti

10

39 280

VLF á hvern íbúa, sett fram í PPP-dollurum Panama

Hungur

Hlutfall íbúa sem eru vannærðir

8 2 3 4 5
6 7 8 9 10

0,8

Hlutfall vannærðra íbúa Panama

Loftslag

CO2-losun

Fjöldi tonna koltvísýrings sem hver íbúi losar 

1 2 1

2,23

fjöldi tonna af koltvísýringi sem hver íbúi losar Panama

Heilsa

Bóluefni

Hlutfall barna sem eru bólusett fyrir mislingum

Engar tölur fáanlegar
af hverjum 10 börnum eru bólusett fyrir mislingum Panama

Drykkjarvatn

Hlutfall íbúa sem hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni

Engar tölur fáanlegar
af hverjum 10 íbúum hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni Panama

Menntun

Læsi og skrifleg færni

Hlutfall íbúa, 15 ára og eldri, sem eru læs og skrifandi

1 2 3 4 5
6 7 8 9 6

9,57

af hverjum 10 íbúum yfir 15 ára eru læs og skrifandi Panama

Skólaganga

Hversu mörg ár er gert ráð fyrir að hvert barn gangi í skóla?

1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
11

10,75

fjöldi ára sem gert er ráð fyrir að hvert barn gangi í skóla Panama

Jafnrétti

Kynjamismunun

Kynjamismunun á sviðum heilsu, aðkomu að mikilvægum ákvarðanatökum og atvinnuþátttöku. 

4

0,392

GII-vísitala Panama

Jobb