[[suggestion]]
Síle
 
Flagg

Helstu tölur og staðreyndir

Verg landsframleiðsla á hvern íbúa

28 368 PPP$

Aðrir áfangastaðir

Landafræði

Síle er 4200 metrar að lengd og þar er mjög breytilegt loftslag. Nyrsta svæði landsins er það þurrasta í heimi og nefnist Atacama-eyðimörkin. Í suðri er loftslagið aftur á móti svalt og rakt, en þar líkist náttúran þeirri í Skandinavíu. Þar eru barrskógar, firðir, stöðuvötn og skerjagarðar. Í Síle eru mörg virk eldfjöll, en jarðskjálftinn sem reið þar yfir 27. febrúar 2010 vakti mikla alþjóðlega athygli. Fyrir utan þær miklu skemmdir sem urðu á mannvirkjum í kjölfar skjálftans eru innviðir landsins almennt sterkir. Á seinustu áratugum hefur Síle náð miklum árangri í laxeldi, en iðnaðurinn hefur því miður haft neikvæð áhrif á umhverfið. Losun úrgangsefna og eiturs frá verksmiðjunum hefur haft mikil áhrif á dýralíf og gæði neysluvatns.

Saga

Andesfjöllin einangruðu frumbyggjana í Síle frá öðrum hlutum heimsins í mörg ár og var landið þess vegna fámennt framan af. Árið 1530 komu Spánverjar til landsins og 1541 stofnaði Pedro de Valdivia bæinn Santiago. Landið öðlaðist ekki sjálfstæði að nýju fyrr en árið 1818. Það ár markaði upphafið að löngu tímabili lýðræðis sem varði fram að árinu 1973, með tveimur undantekningum þar sem stjórnleysi ríkti í landinu í kringum 1830 og 1930. Árið 1970 var sósíalistinn Salvador Allende kjörinn leiðtogi landsins, en honum var steypt af stóli af Augusto Pinochet árið 1973. Í 16 ár bjuggu íbúar Síle við einræði og kúgun, en að lokum var Pinochet neyddur til að halda lýðræðislegar kosningar. Árið 1990 var einræðisherranum gert að víkja fyrir lýðræðinu og tók Patricio Aylwin yfir stjórn landins, sem markaði upphafið að nýju tímabili í sögu Síle.

Vistfræðileg fótspor

1 2 4

2,5

Hvis alle mennesker på Jorden skulle ha samme forbruk som en gjennomsnittlig innbygger i Síle ville vi trenge 2,5 jordkloder.

Samfélag og stjórnmál

Eftir að vinstrimenn höfðu setið við stjórnvölinn í 20 ár var hægrimaðurinn Sebastián Piñera kosinn forseti Síle þann 17. janúar 2010. Piñera er menntaður hagfræðingur og sem valdamikill viðskiptamaður vill hann að einkarekin viðskipti fái stærri hlut í efnahagslífi Síle í framtíðinni. Í Síle er lýðræði og hefur forsetinn, sem er kjörinn til fjögurra ára í senn, framkvæmdavaldið. Forsetinn velur ráðherrana sem sitja í ríkisstjórninni og löggjafarvaldið er falið þjóðþinginu. Stjórnkerfi Síle styður einkavæðingu og frjálsan markað í efnahagsstefnu sinni.

Lífskjör

17

41 av 188

Síle er nummer 41 av 188 land på Human Development Index over menneskelig utvikling.

Hagkerfi og viðskipti

Síle er talið vera eitt af sterkustu löndum Suður-Ameríku vegna stöðugleika efnahagsins og stjórnkerfisins. Árið 1831 var þingræði innleitt í Síle og fjöldi laga voru sett sem tryggðu þjóðinni yfirráðarétt yfir framleiðslu- og samgöngumálum. Mikill uppgangur varð í landinu þar sem námuvinnsla og iðnaður urðu mikilvægir atvinnuvegir. Árið 1876 sá Síle um 62% af allri koparframleiðslu í heiminum og varð hafnarbærinn Valparaíso ein helsta miðstöð verslunar og viðskipta í Suður-Ameríku. Í dag byggir hagkerfi Síle að miklu leyti á útflutningi á steinefnum, en sá útflutningur er helmingurinn af samanlögðum heildarútflutningi landsins. Landbúnaður og fiskeldi hefur einnig blómstrað á seinni árum.

Kort

Tölfræði

Á þessari síðu er gildi fyrir landið Síle fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir

Mannfjöldi

Íbúar

19 629 590

Fólksfjöldi Síle

Fæðingartíðni

Meðalfjöldi barna sem hver kona eignast

1 4

1,5

Fæðingartíðni Síle

Barnadauði

Meðalfjöldi barna sem deyja áður en þau ná fimm ára aldri, miðað við hver 1000 fædd börn

1 2 3 4 5 6 7

7

af hverjum 1000 börnum sem fæðast Síle

Fátækt

Verg landsframleiðsla (VLF) á mann

Hér hefur landsframleiðslu verið skipt jafnt milli íbúa landanna og leiðrétt fyrir kaupmætti

8

28 368

VLF á hvern íbúa, sett fram í PPP-dollurum Síle

Hungur

Hlutfall íbúa sem eru vannærðir

3 2 3 4 5
6 7 8 9 10

0,3

Hlutfall vannærðra íbúa Síle

Loftslag

CO2-losun

Fjöldi tonna koltvísýrings sem hver íbúi losar 

1 2 3 4 7

4,80

fjöldi tonna af koltvísýringi sem hver íbúi losar Síle

Heilsa

Bóluefni

Hlutfall barna sem eru bólusett fyrir mislingum

Engar tölur fáanlegar
af hverjum 10 börnum eru bólusett fyrir mislingum Síle

Drykkjarvatn

Hlutfall íbúa sem hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni

1 2 3 4 5
6 7 8 9 9

9,9

af hverjum 10 íbúum hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni Síle

Menntun

Læsi og skrifleg færni

Hlutfall íbúa, 15 ára og eldri, sem eru læs og skrifandi

1 2 3 4 5
6 7 8 9 7

9,70

af hverjum 10 íbúum yfir 15 ára eru læs og skrifandi Síle

Skólaganga

Hversu mörg ár er gert ráð fyrir að hvert barn gangi í skóla?

1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
11 12 13

13,00

fjöldi ára sem gert er ráð fyrir að hvert barn gangi í skóla Síle

Jafnrétti

Kynjamismunun

Kynjamismunun á sviðum heilsu, aðkomu að mikilvægum ákvarðanatökum og atvinnuþátttöku. 

2

0,187

GII-vísitala Síle

Jobb